Biocidengebruik bij rupsenbeheer op een historisch dieptepunt

Nu we minder rupsen zien, is een positief gevolg dat er ook minder biociden gebruikt worden. Sinds het begin van het project werden nog nooit zo weinig biociden gebruikt bij het beheer van de eikenprocessierups in de Lage landen als dit jaar. Dat kunnen we afleiden uit de gegevens die we jaarlijks van onze ambassadeursgemeentes verzamelen.

Bij het beheer van eikenprocessierupsen worden vooral biologische bestrijdingsmiddelen of biociden gebruikt op basis van de bacterie Bacillus thuringiensis. Deze bacterie tast het spijsverteringsstelsel van de rups aan, waardoor die verhongert en sterft. Het product wordt in het voorjaar preventief over de bomen gespoten.

Sinds 2021 bezorgen een dertigtal ambassadeursgemeentes uit de drie Nederlandse en twee Vlaamse provincies van ons projectgebied ons jaarlijks een overzicht van de preventieve en curatieve acties die ze uitvoerden bij het beheer van de eikenprocessierups. Daardoor kunnen we een inschatting maken van hoe dat biocidengebruik door de jaren heen geëvolueerd is.

Resultaten ambassadeursgemeentes

Bij de start van het project lag het biocidengebruik in de ambassadeursgemeentes nog rond de 34 kg actieve stof, in 2024 daalde dit tot amper 4 kg, een reductie van bijna 90%. Die resultaten worden bevestigd door het onderzoek van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) over alle Vlaamse gemeentes, waarbij de hoeveelheid actieve stof van 2018 tot 2023 gedaald is met 85%. Voor Nederland zijn die gegevens helaas niet beschikbaar.

We zien twee belangrijke redenen voor die afname: De verminderde aanwezigheid van eikenprocessierupsen in onze regio speelt zeker een belangrijke rol, maar ongetwijfeld speelt ook de toegenomen aandacht voor de gevolgen van chemische en biologische bestrijdingsmiddelen op de biodiversiteit, onder andere door ons project, hierin mee.

Positief nieuws voor de biodiversiteit

De gebruikte biociden zijn helaas niet soortspecifiek: ze doden niet alleen eikenprocessierupsen, maar alle rupsen en vlinders die eiken bewonen. Daaronder vallen ook onschuldige vlinders als de eikenpage en de zeldzame bruine eikenpage. Wanneer er minder biociden gebruikt worden, verwachten we dus een positieve invloed op de biodiversiteit van het dierenleven in onze zomereiken.